Co to jest transport bilateralny i czego dotyczy?

Transport bilateralny, zwany również przewozem lub transportem dwustronnym, to usługa, która jest realizowana do lub z kraju przewoźnika. Przewóz bilateralny może zatem odbywać się na terenie państw członkowskich wchodzących w skład Unii Europejskiej, a także poza nimi – poprzez kraje trzecie.

Czym jest transport bilateralny? Na czym polegają przewozy bilateralne?

Z punktu widzenia prawa, aby mógł zaistnieć transport drogowy bilateralny, niezbędna jest umowa pomiędzy krajami, których dotyczy przewóz. W praktyce oznacza to, że dana umowa będzie działać na zasadzie wzajemności, w związku z czym zarówno strona kraju siedziby przewoźnika, jak i innych krajów, zobowiąże się do podjęcia określonych działań względem siebie.

Polska, będąc członkiem Unii Europejskiej, nie tylko jest w określonych stosunkach z innymi krajami wchodzącymi w skład UE, ale też podpisała umowy bilateralne m.in. z Albanią, Turcją, Mołdawią i Ukrainą.

Transport bilateralny a pakiet mobilności – co warto wiedzieć?

Od 2021 roku weszły w życie nowe regulacje dotyczące wynagrodzenia oraz czasu pracy kierowców pracujących za granicą. Pakiet mobilności ma na celu ujednolicenie zasad realizacji transportu drogowego na obszarze UE, a także poprawę warunków pracy kierowców, regulując czas pracy i sposób odpoczynku, zasady delegowania do pracy i wspomniane już wynagrodzenia. Z punktu widzenia polskich przewoźników – oznacza znaczny wzrost kosztów, gdyż są oni zobowiązani do naliczania wynagrodzeń na podstawie zagranicznej płacy minimalnej. Aby zapisy umów bilateralnych zostały wypełnione, konieczne jest rozliczanie czasu pracy zgodnie z nowymi, skomplikowanymi regulacjami.

Warto zauważyć, że pakiet mobilności nie obejmuje nowymi przepisami wszystkich przewozów międzynarodowych na terenie Unii Europejskiej. Pod zasady delegowania kierowców podlegają przewozy kabotażowe i typu cross-trade (przewozy międzynarodowe inne niż do/z siedziby przewoźnika).

Kiedy praca kierowcy nie podlega pod świadczenia z tytułu podróży służbowych?

Przewozy bilateralne nie są traktowane jako delegacje / podróże służbowe rozliczane zgodnie z zasadami zawartymi w pakiecie mobilności. Ta zasada działa nawet jeżeli kierowca realizuje transport bilateralny np. z trzema miejscami rozładunku w kolejnych państwach, lub gdy doładowuje towar po drodze do kraju docelowego, czyli wykonuje operację cross-trade. W takich wypadkach wynagrodzenie będzie wyliczane na podstawie regulacji obowiązujących w Polsce.

Transport międzynarodowy – jak rozliczać pracowników firm transportowych

Delegowaniem kierowców nie są objęte również przejazdy tranzytowe. Mowa tu o transporcie bez załadunku lub rozładunku towaru (na pusto), a także początkowy lub ostatni etap przewozów kombinowanych w państwie członkowskim, gdy sam odcinek drogowy składa się z międzynarodowej dwustronnej operacji transportowej.

W praktyce oznacza to, że kierowca, który wykonuje przewóz bilateralny z Polski do Francji przez inne kraje UE (np. Czechy i Niemcy), nie jest objęty delegowaniem i rozlicza się go według polskich stawek.

Umowa bilateralna a pakiet mobilności – zmiany

Warto dodać, że pakiet mobilności zniósł obowiązek zgłoszeń indywidualnych w przypadku, gdy firmy wykonują przejazdy bilateralne do określonego państwa należącego do UE. Krok ten znacznie ułatwił zasady przewozu towarów do innego państwa.

Transport dwustronny – przykłady, gdy wynagrodzenie kierowcy nie jest rozliczane na podstawie delegowania

Przewóz dwustronny – kiedy nie obejmuje delegowania?

Załóżmy, że kierowca zatrudniony w Polsce przewozi ładunek z Polski do Francji, przy czym po drodze doładował towar w Niemczech i rozładował w Holandii, a następnie kontynuował przejazd do kraju docelowego. Gdy dojechał, rozładował towar wieziony z Polski, a następnie zabrał ładunek w drogę powrotną. W międzyczasie kierowca zatrzymał się w Holandii, pobrał nowy ładunek, dojechał z nim do Czech, a następnie wrócił do Polski – rozładowując ładunek z Francji. W tym przypadku mówimy o sytuacji, która jest wyłączona z delegowania, gdyż liczba dodatkowych rozładunków/załadunków mieści się w dopuszczalnym limicie, a siedziba firmy jest w Polsce.

Cross-trade – zasady pracy kierowcy w transporcie bilateralnym

Kolejną sytuacją, w której przewóz dwustronny nie jest objęty delegowaniem, jest przewóz towarów cross-trade z jednego państwa UE do drugiego przez podmiot, który nie jest zarejestrowany w żadnym z tych państw. Jeśli np. polska firma zrealizuje przewóz na linii Polska – Francja – Hiszpania – Holandia – Polska, to delegowaniem objęte będą wyłącznie odcinki pomiędzy Francją i Hiszpanią a Hiszpanią i Holandią.

Przepisy pakietu mobilności, a załadunek i rozładunek kabotażem

Ciekawym rozwiązaniem ww. problemu jest transport kabotażowy, który polega na przewozie ładunków na terenie innego państwa pojazdem, który zarejestrowano w innym kraju. Oczywiście w takiej sytuacji firma transportowa musi posiadać licencję wspólnotową  na przewóz towarów lub osób (jeśli firma lub pojazd są zarejestrowani w UE) lub świadectwo kierowcy (jeśli przewoźnik jest z państwa trzeciego). Warto dodać, że przewóz towarów przez firmy transportowe jest objęty wieloma innymi przepisami i co do zasady jest – od strony prawnej – dość skomplikowanym przedsięwzięciem.

Reasumując, przepisy pakietu mobilności jasno określają zasady transportu międzynarodowego, czasu pracy kierowców, a także sposobu ich rozliczenia za przewieziony towar. Nasza firma pomoże w rozliczaniu transportu i czasu pracy kierowcy w odniesieniu do transportu bilateralnego i obowiązujących w nim zasad, a także diet i ryczałtów honorowanych przez umowy dwustronne podpisane w ramach międzynarodowych przewozów drogowych.